Baina, batez ere, geure lanerako gaitasuna balioa azpimarratzen dugu Iruñean, baita talentu, gogo eta ahalegin handiari esker elkarrekin lortu dugun hori ere. Badakigu zer dugun –asko–, eta jakin badakigu zenbat kostatzen den hori lortzea eta zaintzea. Horregatik, nahiago dugu xuxurlaka kontatu, ahoberokeriarik gabe.
Izan ere, Iruñean ez ditugu gauzak agertze hutsagatik egiten, ezta itxura ona ematearren ere. Ez zaigu gustatzen itxurak egitea, ezta iruzurrik egitea ere. Zerbait egiten baldin badakigu, esan eta egin egiten dugu; ez badakigu, naturaltasunez aitortzen dugu. Eta ikasten saiatzen gara, hurrengoan egiten jakiteko. Iruñean argi hitz egiten dugu, batzuetan argiegi…
Irakurri kontakizun osoa
Haize-energia eta hidrogeno berdea. Automobilgintza eta mugikortasuna. Ikerketa medikoa. Industria biofarmazeutikoa. Nekazaritzako elikagaiak. Adimen artifiziala eta aurpegi-ezagutza… Iruñean, ikertzen dugunean, ikertu egiten dugu; ekintzaileak garenean, ekintzaileak gara; berritzaileak garenean, berritzaileak gara. Sortzen dugunean, sortu egiten dugu. Lehiatzen garenean, lehiatu egiten gara. Ez da galeriarentzat, baizik eta proiektu sendo, fidagarri eta erreferentziazkoak abian jartzeko.
Iruñean zentzudunak eta zuhurrak gara. Agian isil samarrak hasiera batean. Baina, irekitzen garenean, betiko irekitzen gara. Norbait hartzen badugu, betiko hartzen dugu. Iruñean, galdetu gabe laguntzea gustatzen zaigu. Etxekoari eta kanpokoari laguntzea, bereizketarik egin gabe. Ez dugu inor bakarrik uzten. Sentikorrak eta solidarioak gara. Elkar zaintzen dugu.
Kexatu edo protesta egiten dugunean ere, parte hartzen dugunean edo eztabaidatzen dugunean ere –eta xextra ohikoa da Iruñean–, gogotik egiten dugu. Baina, gero, ez dugu herrarik izaten. Desberdinak izateak ez du esan nahi elkarri bizkarra eman behar diogunik edo borrokan ibili behar dugunik. Aspaldidanik, duela 601 urte Iruñeak bere hiru burguak batu zituenetik, elkar errespetatzen eta elkarrekin bizitzen ikasi dugu.
Iruñean bizitza serio hartzen dugu, baina barre egin eta gozatu behar denean lehenbizikoak gara. Iruñean umorea oso gauza serioa da!
Iruña beste hiri batzuetatik bereizten duena ez da bere monumentaltasuna, ezta luxua ere. Hemen ez dugu itsasorik eta yate arranditsurik, ez dugu hiru izarrez jositako jatetxerik, ezta ordaindu ezin diren marka panpoxetako dendarik ere, ez dago gure etorbideetan burrunba egiten duen Ferarririk… Ez. Hori ez dator bat Iruñearekin. Iruña benetan paregabe egiten duena bertako jendea da. Iruñeko jendea: hori da gure aurkezpen-txartela. Gure jendeari esker, gure gizon eta emakumeei esker, Iruña menderaezina da.
Pamplona, de verdad
Iruña, bagara
Kontakizun komun eta bateratzailea Zortzi aurkikuntza
Osasuna. Sanferminak. Erruki Etxea. Cáritasen tonbola. “Juevintxoa”. Estafeta. Pilota. Punto de Vistako zinema dokumentala eta Flamenco On Fireko musika. Magdalenako barazkiak. Euria. Merkatuak. Auzoak… Eta, batez ere, jendea. Iruñeko jendea.
Iruña marka berria oso garrantzitsua da. Batez ere, Iruñeak bere buruari egiten dion kontakizuna da, eta munduari kontatu nahi diona. Iragana, oraina eta etorkizuna. Hiriari eta bertako jendeari buruz hitz egiteko balio du: geure erroei, historiari eta nortasunari buruz. Iruindar guztiek betidanik elkarrekin eraiki duten hori. Baina, era berean, balio du egunero egiten dugunaren balioa azpimarratzeko eta zer-nolako etorkizuna amesten dugun eta lortu nahi dugun pentsatzeko.
Iruña marka berriaren kontakizuna elkarlaneko sorkuntza prozesu zabal eta zoragarri baten emaitza da, zeinetan parte hartu baitute hainbat arlotako talde, elkarte eta profesionalek. Hortaz, ez da kontakizun artifizial bat, ezta irudia lantzeko sasiestrategia bat ere. Benetako kontakizuna da, Iruña bezalakoxea. Eta bidaian topatu ditugun honako zortzi ezaugarri hauetan oinarritzen da…
Iruña ez da lausoa. Alderantziz, hemen Iruñeko kide izatearen sentipen nabarmena dago. Klixeaz haratago (hiri kontserbadorea eta itxia, bizi-kalitate handikoa), Iruñeak harro sentitzeko arrazoi asko ditu. Horiek kontatzeko balio behar du marka berriak, baita oraindik erabat askatu ez den ausardia hori bideratzeko eta bultzatzeko ere. Iruñean bada ezkutuan dagoen sormena, azaleratu nahi duena eta kontatua izateko esperoan dagoena.
Iruña ez da hiri monumentala, eta ez du eraikin enblematikorik hiriaren irudia kanpora argi ezagutzera emateko. Badaude toki oso maitatu eta balioetsiak, bai, baina Iruñearen arima, batez ere, bertako jendea da. Pertsona langileak, zuhurrak, egoskorrak. Zintzoak, leialak, jatorrak. Ezagutzeko errazak eta ezagutuak. Iruindarrak dira hiriaren kontakizunik onena, hura paregabe egiten dutenak, hiriaren benetako nortasun-ikurra.
Iruña ez da konformista, ezta autokonplazentziazalea ere. Aitzitik, hiri aldarrikatzailea da, ahots propio sendo eta argia duena. Hemen deigarria da hiriko elkarte-sarearen indarra, baita kalean duen presentzia etengabea ere. Eta zaintza-sare sendoa dago, Iruña sentikorra, eskuzabala eta solidarioa den erakusle. Batzuek pentsatzen duten baino askoz irekiagoa da; Iruñearen bihotzak behetik gora egiten ditu taupadak.
Betidanik, Iruñeko auzoek sekulako nortasuna agertu dute. Alde zaharrak protagonismo handia duen arren, auzoek bizi propio oparoa eta dinamikoa dute. Peñak, klubak, elkarteak… horren erakusle dira egunero. Eta orain are gehiago; izan ere, beste herrialde batzuetan jaiotako iruindarren ekarpenari esker, hiria kulturen arrago bihurtu da. Auzoen ahotsa Iruñearen kontakizunean txertatzea funtsezkoa da marka berria hezur-haragizkoa izan dadin: benetakoa, deszentralizatua, multietnikoa.
Festek eragin nabarmena dute hirian, beste ezein hiritan baino gehiago. Uztailekoak, sanferminak, mundu osoan ezagunak dira. Sanferminek itzalpean uzten dute dena, eta Iruñearen irudia desitxuratzen dute. Jakina, hemen geure festez harro gaude, baina jakin badakigu Iruña langilea, zuhurra eta lasaia dela. Iruñearen erronka ez da sanferminak ‘ezkutatzea’, baizik eta aldarrikatzea, esaterako, hiriak sare unibertsitario eta industrial oso indartsua duela, haize-energiaren sorlekuetako bat dela, liderrak diren konpainia biofarmazeutikoak, nekazaritzako elikagaienak edota teknologietakoak.
Hiriburuzagi baskoia eta hiri erromatarra. Ondare historiko, kultural eta linguistiko oso oparoa du. Migrazioek aberastua. Iruña izatez plurala da. Iruñean bi arima daude, edo asko; baina, era berean, ziur dakigu egunero elkarrekin bizitzen ikasten dugula. Lagun-taldeek, familiek, elkarteek edo Osasunak esaterako aniztasun hori barne hartu eta gizarteratzen dute. Iruñeak aukera baliatzen ahal du desberdintasuna hartu eta hura hiriaren kontakizunaren egituratzaile eta hiri-markaren topagune izanen den balio bihurtzeko.
Zuhurra, exhibizionismorako eta karrankarako joerarik ez duena. Iruñean ez dira entzuten gama altuko auto pusken orroak, eta ez dago marka arras garestien dendarik. Lagun-taldeetan, maila sozioekonomikoak naturalki desegiten dira, inor ez da beste inor baino gehiago, eta eskotean ordaintzen da. Ez, Iruñean ez da iruzurrik egiten. Ezta talentua handikeriaz agertzen ere. Xaloa, atsegina, orekatua, Iruñean naturaltasuna sinetsi eta praktikatu egiten da.
Hemen euri asko egiten du, eta belar hezearen usaina sumatzen da. Iruñean, berdea ez da topiko bat, ezta aspirazio bat ere. Ez da marketin-lan baten parte. Parke, lorategi eta berdeguneen metro karratu gehien dituzten hirietako bat gara. Hiriak harrikada batera ditu itsasoa eta mendia, eta ingurune pribilegiatu batean dago. Erosoa eta orekatua da. Lasaia eta segurua. Garbia eta ordenatua. Berdea Iruñearen DNAn dago.
